Portugalia

Podstawowe informacje

Język urzędowy: portugalski

Stolica: Lizbona

Ustrój polityczny: republika

Jednostka monetarna: euro (EUR, €)

Strefa czasowa: UTC -zima UTC +1 -lato

Hymn państwowy: A Portuguesa (Portugalka)

Domena internetowa; .pt

Kod samochodowy: P

Kod telefoniczny: +351

Położenie

Portugalia leży w zachodniej części Europy Południowej na południowym zachodzie Półwyspu Iberyjskiego. Jest najdalej wysuniętym na zachód państwem Europy, od północy i wschodu graniczy z Hiszpanią, a od zachodu i południa Portugalię oblewają wody Oceanu Atlantyckiego. Dodatkowo w skład Portugalii wchodzi szereg wysp położonych na Oceanie Atlantyckim, jak Archipelag Azorski (Açores) i Madera (Madeira). Jest członkiem Unii Europejskiej oraz NATO.

Klimat

Do Portugalii najlepiej przyjechać wiosną lub latem. Zimą są wyraźne różnice między północą a południem kraju. Na wysuniętym najdalej na południe Algavre zdarzają się wtedy często ciepłe, słoneczne dni, a osłonięte plaże południa pozwalają się opalać przez cały rok. W okolicach Lizbony zima jest łagodna, ale nieprzewidywalna - na przemian występują dni słoneczne i deszczowe. W centrum i na północy zimy bywają deszczowe i chłodne, ale nie mroźne. Okresy deszczu są przerywane rozpogodzeniami, stwarzającymi doskonałą okazję do spacerów. Zima trwa krótko - od listopada/grudnia do lutego/marca, ze średnią temperaturą 12°C. W całym kraju zaczyna być cieplej w maju i czerwcu, a wysoka temperatura utrzymuje się do września. Z wyjątkiem Algarve noce bywają chłodne nawet w lecie, zwłaszcza na wybrzeżu Cascais i Estorilu niedaleko Lizbony. W lecie w całym kraju panują upały, a słoneczne dni zdają się nie mieć końca. Na północy bywa tak samo gorąco jak na pozostałym obszarze, ale występuje większe prawdopodobieństwo deszczu. Na niektórych terenach w głębi lądu spiekota staje się trudna do wytrzymania - w Alentejo i górnym Douro słupek rtęci często utrzymuje się przez dłuższy czas na poziomie 40°C. Algarve latem jest umiarkowanie gorące (31°C), dzięki chłodnym wiatrom zachodnim. Typ klimatu: Śródziemnomorski

Historia

W starożytności teren Portugalii był zamieszkany przez ludy iberyjskie i celtyckie. W III wieku p.n.e. obszary te zostały objęte wpływami Kartaginy, a w II wieku p.n.e. stały się terenem Rzymian. Pod panowaniem rzymskim (II w. p.n.e.-początek V w. n.e.) południowo-zachodnie ziemie półwyspu objęła od 27 p.n.e. prowincja Luzytania. Nastąpił rozwój cywilizacyjny i integracja gospodarcza z imperium (miasta, kolonizacja, drogi, górnictwo, spichlerz zbożowy) oraz romanizacja ludności i jej chrystianizacja (III-V wiek). Po najeździe germańskim na półwysep (409 n.e.) większą część jego zachodnich obszarów opanowali początkowo Swewowie, tworząc królestwo ze stolicą w Bradze, następnie Wizygoci zajęli w 469 południową część dzisiejszej Portugalii, a w 585 - jej północne obszary. Po rozbiciu (711-718) przez Arabów królestwa Wizygotów ziemie półwyspu objął kalifat Umajjadów. Prowadzona od VIII wieku przez chrześcijan rekonkwista objęła w IX-XI wieku rejon Bragi, Porto i Coimbry, które zostały zdobyte przez królów Leónu i Kastylii. Obszar ten, związany początkowo z prowincją Galicią, w 1097 wydzielono w hrabstwo Portucale z ośrodkiem w Porto (staroż. Portus Cale), nadając je w lenno Henrykowi Burgundzkiemu; 1139 jego syn przyjął tytuł króla Portugalii (Alfons I Zdobywca) i uzyskał niezależność swego państwa (ze stolicą w Coimbrze) od Leónu i Kastylii. Do połowy XIII wieku Portugalia kontynuowała rekonkwistę zachodniego pasa Półwyspu Iberyjskiego; oprócz rodzimego rycerstwa świeckiego w walkach uczestniczyły zakony rycerskie (m.in. Aviz) oraz krzyżowcy zachodnioeuropejscy (1147 zdobycie Lizbony). W 1249 osiągnięto wybrzeże Algarve na południu (Portugalia uzyskała obecny kształt terytorialny). Równocześnie monarchia dążyła do ograniczenia rosnącej potęgi możnych, Kościoła i zakonów rycerskich; popierała rozwój handlu i miast. W XIII wieku rada królewska przekształciła się w parlament stanowy, Kortezy, do których w 1254 dopuszczono delegatów miast. Około 1255 przeniesiono stolicę do Lizbony, gdzie w latach 1288-1290 powstał pierwszy portugalski uniwersytet.

Podział administracyjny

18 dystryktów:

Aveiro, Beja, Braga, Braganca, Castelo Branco, Coimbra, Evora, Faro, Guarda, Leiria, Lisboa, Portalegre, Porto, Santarem, Setubal, Viana do Castelo, Vila Real, Viseu

2 regiony autonomiczne:

Azory, Madera

Najciekawsze miejsca

Lizbona: (port. Lisboa, wym. liżboa) jest stolicą Portugalii. Położona jest na wybrzeżu Atlantyku nad ujściem Tagu. W granicach administracyjnych Lizbony mieszka około 600 000 mieszkańców, a cała aglomeracja miejska ma około 2 600 000 mieszkańców. Miasto podzielone jest na 53 gminy (freguesias). Obszar dzisiejszej Lizbony zamieszkany był co najmniej od czasów rzymskich. Ówczesna osada występuje w źródłach jako Olisipo. W VIII wieku miasto zostało zajęte przez Maurów z Afryki północnej i nazwane Lishubną. W 1147 roku została zdobyta przez krzyżowca i pierwszego władcę Portugalii, Alfonsa I Zdobywcę (Dom Afonso Henriques). Pierwszym biskupem Lizbony został angielski krzyżowiec Gilbert z Hastings. W 1255 roku król Alfons III przeniósł stolicę Portugalii z Coimbry do Lizbony. W 1290 powstał w Lizbonie uniwersytet. W okresie wielkich odkryć geograficznych (XV-XVII wiek) z Lizbony, a ściślej z jej portu Belém, wyruszyło wiele wypraw morskich, które przyczyniły się do rozwoju królestwa i jego stolicy.

Algarve: to jeden z sześciu regionów Portugalii leżących na kontynencie europejskim. Obejmuje on całe południowe wybrzeże, od Przylądka Świętego Wincentego na zachodzie, aż do granicy z Hiszpanią. Teren Algarve jest pagórkowaty, poprzecinany żyznymi dolinami, z czystymi, ciepłymi plażami zaliczanymi do najpiękniejszych na świecie, jak na przykład plaża Praia da Marinha w Lagoa. Klifowa linia brzegowa, szczególnie w okolicach Lagos usiana jest jaskiniami i grotami wyrzeźbionymi przez wodę w wapieniu. Oprócz śródziemnomorskiego klimatu i atrakcji wspomnianych powyżej, turystów przyciąga także historia regionu.

Alentejo: historyczna prowincja Portugalii, obejmująca ok. 1/3 powierzchni kraju (26,000 km²) i skupiająca niecałe 10% jego ludności (776 585 mieszkańców, stan na rok 2001). Wyróżnić można Alto Alentejo (Alentejo Górne) ze stolicą w Évorze, Baixo Alentejo (Alentejo Dolne) z głównym ośrodkiem w Beji oraz Ribatejo, skupione wokół aglomeracji Santarém. Region zajmuje w przeważającej części nizinne (z wyjątkiem gór Sâo Mamede w północno-wschodniej części prowincji) tereny na południe od rzeki Tag. Pozostałości wyrobów ceramicznych oraz rozsiane w północnej części regionu menhiry, dolmeny i kamienne kręgi wskazują na to, że tereny Alentejo zamieszkane były 7-8 tys. lat p.n.e. Za czasów rzymskich region był jednym z lepiej prosperujących części prowincji Luzytania, o czym świadczy min. dobrze zachowany akwedukt i Świątynia Diany w Évorze.

Madera: archipelag pochodzenia wulkanicznego na Oceanie Atlantyckim. Powierzchnia wysp jest górzysta. Najwyższym szczytem jest Pico Ruivo na wyspie Madera (1861 m n.p.m.). Uprawia się tu winorośl, trzcinę cukrową, warzywa i drzewa owocowe. Hoduje się bydło. Mieszkańcy trudnią się też rybołówstwem. Występuje przemysł winiarski (wina Madera), a także hafciarstwo i wikliniarstwo. Region turystyczny o światowej sławie. Klimat łagodny określany mianem 'wiecznej wiosny'. Średnia temperatura w styczniu wynosi ok.16 st.C, a w lipcu ok.22 st.C. Posiada bogatą, podzwrotnikową roślinność (lasy wawrzynowe zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO).

Azory: archipelag dziewięciu wysp należących do Portugalii. Położony ok. 1500 km od wybrzeży Półwyspu Iberyjskiego. Na przestrzeni 650 km rozciągają się trzy główne grupy wysp (grupa zachodnia: Flores i Corvo, grupa centralna: Faial, Pico, São Jorge, Luz i Terceira, grupa wschodnia: São Miguel i Santa Maria). Zróżnicowana rzeźba terenu ze stromymi, skalistymi wybrzeżami i jeziorami kraterowymi to świadectwo wulkanicznego pochodzenia wysp. Archipelag jest nadal obszarem aktywnym sejsmicznie. Nazwa "Azory" wywodzi się najprawdopodobniej od portugalskiego słowa Açor, oznaczającego Jastrzębia. Wątpliwości uczonych budzi jednak fakt, iż wskazany ptak nie występuje i nigdy nie występował na tych wyspach. Niektórzy historycy łączą Azory ze starym portugalskim azures, które w tłumaczeniu oznacza liczbę mnogą od słowa niebieski. Wskazywało by to na charakterystyczny, błękitny odcień wody obmywającej archipelag. Współcześna teoria mówi o endemicznym gatunku Myszołowa, jaki zamieszkuje wyspy i pierwszym przybyszom skojarzył się właśnie z jastrzębiem.